woensdag 26 maart 2014

Asperger in een huwelijk (deel 4)

Dit is het laatste deel van een vierdelige serie over de lessen die mijn man (neurotypisch / niet autistisch) en ik (Asperger) hebben geleerd tijdens de 25 jaar die we nu getrouwd zijn.

Als de schrijfster "de wetenschapper" zegt, bedoelt ze haar man. Maar dat weten jullie inmiddels, na de eerste drie delen. Die je trouwens hier vindt: Deel 1, Deel 2, Deel 3.

10. Leer de uitingen van liefde van je partner te herkennen

Als het gaat om het uiten van liefde, spreken mensen met en zonder Asperger totaal verschillende talen. Je kunt kiezen: of je leert de liefdestaal van je partner vertalen, of je vraagt je de rest van je leven af of die persoon die elke nacht naast je slaapt wel echt van je houdt. 
Dit is hoe die vertaling werkt:

De wetenschapper: "Je hoeft niet elke morgen mijn lunch klaar te maken. Ik kan iets halen in het restaurant."
Ik: "Het geeft niet. Het kost maar een paar minuten en ik weet dat je liever iets gezonds eet. Op deze manier hoef je niet in de rij te staan."
De wetenschapper: "Je bedoelt dat je mijn lunch maakt omdat je van me houdt, hè?"

Precies.


In een relatie tussen een NT en een persoon met Asperger kan het moeilijk zijn om de liefdestaal van je partner te leren vertalen.

Accepteer dat er dingen zijn van je partner die je nooit zult begrijpen

Hoe lang je ook samenleeft, en  hoe veel je ook van elkaar houdt, er zullen momenten zijn dat je denkt dat je partner de onbegrijpelijkste persoon op aarde is. Er zijn cruciale verschillen tussen een brein met Asperger en een brein zonder. Hoe eerder je dit accepteert, hoe minder gefrustreerd je zult zijn als je partner iets doet waarbij jij alleen maar op je hoofd kunt krabben. 

Het is vaak voorgekomen dat de wetenschapper een gesprek met mij opgaf met de woorden "ik begrijp je echt niet". Niet dat hij het niet probeert. Hij stelt me een heleboel vragen om erachter te komen waarom ik iets heb gezegd of gedaan. Hij wacht zogenaamd geduldig terwijl ik daar zwijgend zit en in de verte staar, en  geen woorden kan geven aan wat ik voel.

Hij herhaalt dingen om te zien of hij me goed heeft begrepen. Maar op hoeveel manieren ik het ook uitleg, hij begrijpt het nog steeds niet, omdat we totaal verschillende vertrekpunten hebben. 

Dit werkt zo beide kanten op. Toen de wetenschapper me vertelde dat hij iets voelt als hij "ik hou van je" zegt, hij beschreef het als een fysiek gevoel van warmte, stond ik versteld. Ik zei dat ik elke dag van hem hield, maar dat ik dat nog nooit had geassocieerd met een fysiek gevoel. 

Ik kan logischerwijs wel begrijpen hoe zoiets voelt, maar ik zal waarschijnlijk nooit weten wat hij precies voelt. Op dezelfde manier kan ik hem vertellen dat mijn brein, als ik in een druk restaurant zit, alle gesprekken bijhoudt die binnen gehoorsafstand worden gevoerd, maar ik denk niet dat hij die ervaring zelf kan hebben in zijn hoofd. 

We kunnen een gerede gok doen naar wat er in het hoofd van onze partner omgaat, maar er zullen altijd ervaringen zijn die we niet echt kunnen begrijpen. 

12. Heb realistische verwachtingen maar blijf altijd proberen je relatie te verbeteren

Als je geconfronteerd wordt met de dagelijkse uitdagingen van een NT-Asperger huwelijk, zou je het zomaar gefrustreerd op kunnen geven. Ik kan me zat momenten herinneren dat weglopen makkelijker zou zijn geweest, en minder pijnlijk, dan proberen er samen uit te komen. 

Het kan je relatie redden als je probeert een balans te vinden tussen realistische verwachtingen van twee kanten, en een gezamenlijke inspanning om dingen te verbeteren. Realistische verwachtingen moeten van twee kanten komen. De NT-partner moet niet verwachten dat de partner met Asperger van de ene op de andere dag verandert in een neurotypisch persoon. (De wetenschapper zegt dat hij dat niet zou willen, zelfs als het zou kunnen.)

 Op dezelfde manier moet de partner met Asperger niet verwachten dat de NT-partner een eindeloze berg ongecontroleerd autistisch gedrag kan verdragen. Het is essentieel verschil te maken tussen wat je kunt verdragen en wat je kunt veranderen. 


Het tweede deel van deze vergelijking zou de gemoederen kunnen verhitten onder mensen met Asperger. Ik geloof vast dat ik moet proberen steeds beter te functioneren in een neurotypische wereld. En voor iemand me aanvliegt om uit te leggen wat het gevaar is van aanpassing, laat me het uitleggen. 

Op de dag dat ik mijn man uitlegde dat ik Asperger heb, was een van de eerste dingen die hij zei: "Ik hou van je zoals je bent." Ik koester dat, en ik weet dat hij dat niet alleen maar zei om mij een goed gevoel te geven. Hij meent het. Maar ik weet ook dat het moeilijk is om met mij samen te leven. Ik vind mezelf soms moeilijk om mee te leven. Dus als ik zeg dat ik mijn functioneren wil verbeteren, is dat omdat ik minder worsteling wil in het dagelijks leven, ook voor de mensen om me heen, van wie ik houd. Het heeft niets te maken met me aanpassen aan de verwachtingen van een neurotypische wereld, en het heeft alles te maken met het leven minder stressvol maken, en prettiger voor mezelf en mijn gezin. 

Dit artikel is een vertaling van "Lessons from an Asperger-NT's marriage, part 4", in november 2012 verschenen op het weblog "Musings of an Aspie". De vertaling is gemaakt door Francijn Brouwer. 

Laat je hieronder weten wat je van de serie vond?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten