Goed, dat is een understatement. Sommige mensen zullen zelfs zeggen dat het onmogelijk is. Even googelen op "huwelijk en asperger" levert een heleboel horrorverhalen op.
Getrouwd zijn met iemand met Asperger is hard werken. Er zullen momenten zijn dat de neurotypische (NT) partner zich meer een zorgverlener voelt dan een echtgenoot, vooral als de partner met Asperger ernstige symptomen heeft.
Maar als je terecht bent gekomen in een Asperger-neurotypisch huwelijk, is dat geen toeval. Je hebt de bewuste keus gemaakt om je leven te delen in wat je een een multiculturele relatie zou kunnen noemen. Zoals elke uitwisseling tussen culturen kan een Asperger-NT-huwelijk een waardevolle ervaring of een nachtmerrie zijn.
Er is niet veel zelfhulpliteratuur beschikbaar voor mensen zoals wij, in een Asperger-NT huwelijk, met name voor vrouwen met Asperger die getrouwd zijn met neurotypische mannen (andersom komt meer voor). Naast de gebruikelijke factoren die het succes van een huwelijk bepalen, zijn er een paar unieke dingen die een Asperger-NT huwelijk kunnen maken of breken:
- hoe ernstige de symptomen zijn van de partner met Asperger
- hoe sociaal vaardig de NT-partner is
- in hoeverre beide partners bereid zijn om te werken aan de dingen die ze kunnen verbeteren en de dingen te accepteren die ze niet kunnen verbeteren
Als vrouw met Asperger die al 25 jaar getrouwd is met een neurotypische man, heb ik geluk gehad op alle drie de terreinen. Ik zit aan de hoog-functionerende kant van het autistisch spectrum, en mijn man, De Wetenschapper (zoals hij vanaf nu genoemd zal worden) heeft geweldige sociale vaardigheden. En het allerbelangrijkste: we zijn heel goed geworden in zowel aanpassing als aanvaarding.
Het is niet altijd makkelijk geweest. Soms was het bijna onmogelijk. Meer dan eens hebben we overwogen of we zonder elkaar niet beter af zouden zijn dan met elkaar. Maar we hebben ook een paar verrassende voordelen gevonden van onze Asperger-NT relatie. Hopelijk zijn sommige dingen die we geleerd hebben behulpzaam voor andere stellen die de uitdaging aan zijn gegaan om een Asperger-NT huwelijk te laten slagen.
Hier zijn twaalf lessen die wij (meestal door schade en schande) geleerd hebben, in willekeurige volgorde:
1. Houd rekening met de sterke kanten van beide partners bij het verdelen van de verantwoordelijkheden in huishouden en gezin
Ik heb goed zicht op mijn eigen sterke en zwakke kanten. Ik ben goed in organiseren en plannen. Ik ben slecht in strijken. Ik heb het geduld om met huiswerk te helpen en om twee uur durende voetbaltrainingen uit te zitten. Ik ben niet te vertrouwen met elektrisch gereedschap. Ik geniet van het graafwerk dat hoort bij de financiële administratie. Als ik de buren moet bellen om te zeggen dat ik naar hun feestje kom, stel ik dat dagen uit en heb ik daarna een dutje nodig.
Als je geluk hebt, heb je een partner met andere sterke en zwakke kanten dan jij. Als je daar rekening mee houdt bij het verdelen van de verantwoordelijkheden in het huishouden, maakt dat het leven van beide partners makkelijker. Het is een manier om de grootste valkuil in Asperger-NT relaties te vermijden: dat de NT partner geneigd is zich meer een zorgverlener dan een echtgenoot of geliefde te voelen. Als de partner met Asperger een paar duidelijk omschreven verantwoordelijkheden heeft waar ze heel goed in is, voelt het minder als falen als ze de dingen waar ze zwak in is kan delegeren naar haar partner.
Succesvolle relaties worden gebouwd op een rationele verdeling van het werk, en het huwelijk is daarop geen uitzondering.
2. Verontschuldig je als je iets doet wat je partner pijnlijk vindt.
Dit geldt voor beide partners, maar met name voor de partner met Asperger. Soms vindt hij het moeilijk te begrijpen waarom iets pijnlijk is. Wen er maar aan. Het maakt niet uit of je het expres deed of zei. Het maakt niet uit of je het goed bedoelde. Het maakt niet uit of je het raar of betekenisloos vindt. Bied gewoon je verontschuldigingen aan.
Ik weet dat dit moeilijk kan zijn. Mijn eerste reactie is meestal: "Maar dat bedoelde ik niet!" of "Wat is het probleem?" Dat is een slecht idee. Als je partner bezeerd is door jouw woorden of daden, dan is dat een probleem. In een ideale situatie kan je NT partner kalm aangeven wat je deed en hoe hij zich daardoor voelde: "Ik voel me bezeerd als jij in het bijzijn van andere mensen zegt dat ik niet goed deelneem aan het gesprek." En dan kun jij net zo kalm zijn standpunt overwegen en je verontschuldigen: "Sorry. Ik realiseerde me niet dat jij dat vervelend zou vinden. Ik zal proberen het in het vervolg niet meer te doen."
Het is duidelijk dat het moeilijk kan zijn om te leren dit gesprek kalm en liefdevol te voeren. Mijn man heeft lang gedacht dat ik een gemeen trekje had. Toen hij meer leerde over Asperger, begon hij te begrijpen dat mijn autistische aanleg verantwoordelijk is voor de meeste stomme dingen die ik zeg. Nu probeert hij het kalm aan te geven als ik ongevoelig doe.
We zijn ons er beiden van bewust dat, zelfs als hij me vertelt dat iets hem dwars zit, ik hetzelfde in de toekomst weer zou kunnen doen. Ik probeer het niet te doen, maar er is geen garantie, omdat Asperger het moeilijk maakt om de ene situatie naar de andere toe te vertalen. Dikke kans dat ik iets gelijkends zeg zonder me te realiseren dat dat pijnlijk is, omdat het naar mijn idee niet hetzelfde is. Het is een daad van vertrouwen van de NT-partner om de partner met Asperger het voordeel van de twijfel te geven als dat gebeurt, maar dat soort vertrouwen zou een van de dingen kunnen zijn die uiteindelijk je huwelijk redden.
Dit artikel is een vertaling van "Lessons from an Asperger's-NT marriage (part 1)", in oktober 2012 verschenen op het weblog "Musings of an aspie". Klik hier voor deel 2.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten