vrijdag 3 januari 2014

Sociaal ongepast

Sociaal ongepast. Ik heb een hekel gekregen aan deze onschuldige uitdrukking. Waarom? Ik geef een voorbeeld. Ik lees een boek over het aanleren van sociale vaardigheden aan kinderen met Asperger, en ik kom een zin tegen waarin staat dat het kinderen zou moeten worden toegestaan om tijd te besteden aan stressreducerende bezigheden, zoals “zelfstimulatie in sociaal aanvaardbare vorm”.
(Zie onderaan voor een uitleg over deze term.)

Welk soort stimmen is sociaal aanvaardbaar, vraagt u zich misschien af? Dat zegt het boek niet. Waarschijnlijk weet iedereen dat? Verderop in het boek vind ik een aanwijzing. Er staat een lijst met voorbeelden van ontspannende activiteiten die kinderen kunnen uitproberen om hun stress te verminderen. Een van de activiteiten is “heen en weer wiegen als je alleen bent”.

Betekent dat dat heen en weer wiegen sociaal ongepast is? Dat neem ik aan, omdat je het alleen mag doen als je alleen bent. En wapperen dan? En Stuiteren? Draaien? Met een stressballetje spelen? Over een oppervlak wrijven? Naar een bewegend voorwerp staren?

Waar ligt de grens tussen sociaal aanvaardbaar en sociaal ongepast? Wie beslist dat?

*

Het is eigenlijk best grappig als een volwassene denkt dat een kind zich zal houden aan de regel dat ze alleen “mogen” stimmen als ze alleen zijn.

Kauwt een kind ergens op, zit het ergens aan te friemelen met zijn handen of vingers, raakt het iets aan, zwaait het met zijn voeten, klakt het met zijn tong, kauwt het op z'n lip, wrijft het over zijn dekentje, aait het zijn favoriete knuffel, ruikt het aan zijn eten, balt het zijn handen in zijn zakken, draait het aan z'n haar, kijkt het naar de plafondventilator? Dat zijn allemaal vormen van stimmen.

O, je bedoelt stimmen!

    Stimmen – ww – herhaalde activiteit die ervoor zorgt dat autistische personen eruit zien als idioten

Als ik lees hoe sommige niet-autistische mensen praten over stimmen, zou ik zweren dat dit de definitie is die ze in hun hoofd hebben.

*

O, wacht, ik weet het al: sociaal ongepaste stims zijn die waarmee we aandacht trekken. Als je in het openbaar heen en weer wiegt, staren mensen naar je.

En wie z'n probleem is dat?

Probeer in plaats daarvan deze zinnen eens uit:

    Als je in het openbaar gebarentaal gebruikt, staren mensen naar je.
   
    Als je in het openbaar je rolstoel gebruikt, staren mensen naar je.

    Als je in het openbaar hinkt, staren mensen naar je.

    Als je je hulphond in het openbaar gebruikt, staren mensen naar je .

En als mensen staren, vinden andere mensen ze lomp. Wie zou een doof persoon zeggen dat hij niet mag gebaren in het openbaar, of een verlamd persoon dat hij zijn rolstoel niet in het openbaar mag gebruiken?

Maar mensen zeggen wel steeds tegen autistische kinderen dat ze niet in het openbaar mogen stimmen. Ik zie steeds weer gesprekken en artikelen die volhouden dat stimmen – of, als ze politiek correct willen zijn, bepaalde soorten stimmen – geen aanvaardbaar openbaar gedrag is.

Werkelijk? En waarom dan wel? Wie wordt er precies in verlegenheid gebracht door stimmen? Niet de autistische persoon die het doet.

*

Stimmen gebeurt gewoon. Het is niet iets waar autistische mensen voor kiezen.

Als je het probeert te controleren, lijkt dat op een spelletje mollen meppen. Je bestrijdt ze op één plek, en ze duiken ergens anders op. Mep vaak genoeg, en ze gaan ondergronds en vernielen je hele gazon. 



Vertaling van het artikel "socially inappropriate", juli 2013

===

Stimmen is een vertaling van het Engelse woord stimming, wat een afkorting is van self-stimulation. Het staat voor de typerende herhaalde bewegingen die bij autisme veel voorkomen. De veronderstelling is dat stimmen een functie heeft om het zenuwstelsel te stimuleren, of juist om overstimulatie door de buitenwereld te voorkomen. Ik las hier een mooie uitleg van stimmen. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten